Paghupay sa panagsungi
Ikaupat nga adlaw karon sa tinuig nga pagpasidungog ni Heneral Pantaleon Villegas, ang mas naila nga si Leon Kilat, ang pangu sa rebolusyon sa mga Sugbuanon batok sa mga Katsila niadtong 1898, sa iyang mga katagilungsod sa Bacong, Negros Oriental. Ugma hingpiton ang pasidungog atol gyod sa ika-143 nga sumad sa iyang adlaw’ng natawhan.
Gitakdang motambong sa kasaulogan ugma ang dakong delegasyon sa mga molupyo sa Carcar City sa Sugbo. Ambot nganong pila ray nahibawo ning tinuig nga panag-abot sa mga molupyo sa Bacong nga maoy natawhan ni Leon Kilat niadtong Hulyo 27, 1873, ug sa Carcar nga maoy iyang namatyan niadtong Abril 8, 1898.
* * *
Di hinuon mahigalaon ang sinugdanan sa relasyon sa Bacong ug Carcar. Si Atty. Joselito “Boy” Macasero Alo, lumad nga taga Carcar, nakahinumdom og duha ka insidente nga naghulagway sa dakong kahimangod sa taga Bacong sa gituohang mga kaliwat sa mga nagbuno sa labing bantogan nilang anak:
Nahibaw-an ni Atty. Alo gikan sa iyang apohan, nga usa sa labing unang negosyante og tsinelas sa Carcar, nga tabonan gyong marka sa gigikanan sa iyang baligya matag agi niya sa Bacong ug may Sugbuanong ulitawo nga puno sa gugma nga namaye sa Bacong apan pagkahibawo sa mga ginikanan sa babaye nga taga Carcar masuk-anon siya nga gibalibaran.
* * *
Nahibaw-an sang Atty. Alo gikan sa iyang mga ginikanan nga niulbo ang politikanhong panagsungi sa Carcar dihang gitukod ang monumento ni Leon Kilat pila ka dekada na ang nilabay. Matud niya si Mayor Galileo Varga sa Carcar ang nagpasiugda sa pagtukod sa monumento uban ang sugilanon giunsa pagpatay ang bantogang bayani pinaagi sa pagbudhi sa taga Carcar nga ni-abi-abi niya.
Kusganong gisupak ang proyekto sa mga sumusunod ni Kapitan Florencio Noel, ang usa sa gipasanginlang nagmaniobra sa pagpatay ni Leon Kilat, nga naglakip sa usa sa mga kongresista sa Sugbo niadtong dekada 50. Nahinayon hinuon ang proyekto human nisugot si Mayor Varga nga di ipatik sa marker ang pasangil sa pagbudhi.
* **
Nakatampo sa paglambo sa panaghigalaay sa Bacong ug Carcar ang pagpasidungog sa mga Sugbuanon ni Leon Kilat pinaagi sa paghingan alang niya sa usa sa labing mahinungdanong dan sa Cebu City ug pagtukod sa iyang monumento sa kinapusoran sa Carcar.
Nakatabang sab ang pagsugot sa mga opisyal sa Carcar nga ibalhin ang mga bukog ni Leon Kilat, kansang patay’ng lawas gikatahong gilubong gawas sa menteryo nga wa bendisyoni sa Simbahang Katoliko, ngadto sa mas haom nga sam-ang sa Bacong.
Nagpabiling kontrobersiyal ang kamatayon ni Leon Kilat human sa 118 ka tuig. Apan ang pagdapit ug paghangop sa taga Bacong sa taga Carcar matag Hulyo 27 maoy makadasig nga timaan nga way samad nga di maalim sa panahon.
- Latest
