Pagpangandam

Sa pagtungtong sa buwan sa Septiyembre, magsugod na usab ang kalihukan alang sa pagpangandam sa pag-abot sa Pasko. "Only in the Philippines" nga taas ang pagpangandam sa pasko.

Apan gawas sa pagpangandam sa pasko, dili angay kalimtan nga aduna kita'y mas angayan nga pangandaman alang sa mas taas nga epekto sa nagkagrabe nga El Niño. Gikan sa mild El Niño, gi-upgrade na kini sa PAGASA ngadto sa strong El Niño.

Bisan kun sagunson ang mga pag-uwan ug normal pa ang gidaghanon sa tubig-uwan sa Sugbo ug ubang bahin sa Kabisay-an sukad Hulyo ug Agosto, ug bisan sa pasalig sa  Metro Cebu Water District (MCWD) nga may igo nga suplay sa tubig ang Jaclupan ug Buhisan dam, dili gihapon kini angay nga kompiyansaan.

Dugay na nga nipasidaan ang PAGASA nga sa ikatulo nga quarter sa tuig mograbe ang kainit sa panahon tungod sa El Niño ug magkanihit ang suplay sa tubig.

Gani sa ubang bahin sa nasud, sama didto sa kaulohan, gatusan ka libo ka panimalay ang maproblema sa tubig sulod sa pipila ka adlaw tungod sa pagnihit sa suplay.

Daghan na ang nakamatikod sa dili kasarangan nga kainiton sa adlaw. Bisan sa sayo nga kabuntagon mabatyagan na ang kainit. Alas 7:00 sa buntag pa lang, magsugod na sa pagpamahit ang kainit.

Kun nakamatikod usab kamo, dili na molungtad og taas nga oras ang pag-uwan. Labing taas nga pagbundak sa pag-uwan molungtad lang sa duha ka oras. Ang labing mubo, tunga sa oras unya mobanos dayon ang kainit ug ang kaalimuot.

Unya dili maabtan og tunga sa oras, mouga lang ‘sab dayon ang kadalanan. Kini nga mga timailhan ang gikahadlokan sa pagnihit sa suplay sa tubig kay ang napundo nga tubig sa mga dam, ug ang mga tubod ug kasapaan mahubsan.  Gani gibana-bana sa PAGASA nga posible’ng mokunhod gikan 20 ngadto sa 60 porsiyento ang suplay sa tubig sugod Septiyembre hangtud sa Desiyembre ning tuiga.

Ang strong El Niño mas mograbe pa hangtud sa ikaduha’ng quarter sunod tuig.     Mao nga karon pa lang gitun-an na sa PAGASA ug Department of Agriculture ang posibilidad sa cloud seeding ilabi na sa Bohol nga maoy usa sa giila nga labing maapektahan sa huwaw sa Central Visayas.

Busa karon pa lang, angay na kini nato nga pangandaman ug seryosohon ang pagpangita sa mga alternatibo nga solusyon sa gipanglantaw nga dako’ng problema sa kanihit unya sa suplay sa tubig.  Sa atong kaugalingon nga pagpakabana, makatabang kita sa pagdaginot sa tubig. Sama pananglit sa pagpundo sa tin-aw nga winaswas sa nilabhan aron ipanglimpyo sa pansayan o ibubo sa tanom.

Ilisan dayon ang mga nihungaw o nabuslot nga tubo aron dili mausik ang tinulo sa tubig. Bisan sa ginagmay nga pamaagi, dako kini og matabang kun ang tagsa-tagsa mohimo sa kaugalingong kaakohan.