Barbero si Sir

CEBU, Philippines — Wala’y si bisan kinsa kanato nga wala nakasugat og problema. Taliwala sa pakigbisog sa tagsa-tagsa nato nga suliran, gikinahanglan natong sabton matag problema aron makahatag kita og haom nga solusyon niini. Susama lang niining usa ka ulitawo nga sayong gilutas sa problema apan pabiling nagpakalig-on aron sa pagpakabuhi ning kalibutana.

Siya si Dr. Wilson Sayaboc, 39 anyos, lumolupyo sa Bulacao, Cebu City,nailhang propesor karon sa Cebu Technological University.

Pagpanupi ug pagpagwapa gyud ang nadak-ang hilig ni Wilson apan kalit lang siyang gidisilya sa iyahang kapalaran padulong sa laing laraw nga mao ang pagkamagtutudlo.

Kamagwangan siya sa lima ka managsuon. Maninda og sud-an iyahang inahan ug panday ang iyahang amahan.

Unang gipaambit ni Wilson sa Banat News Tingusbawan mao ang panagbuwag sa iyahang mga ginikanan sa nag-edad pa siya og syete anyos.

Nagtungha siya sa Grade 1 didto sa Bulacao Elementary School apan didto na kini sa Malaybalay Bukidnon nakapadayon og tungha sa Grade 2 human sila namalhin didto uban ang iyahang inahan. Nitipon sila sa igsoon sa iyahang inahan. Nag-inusara silang gibuhi sa ilahang inahan diin naninda gihapon kini og sud-an.

Human sa tulo ka tuig nga pag-estar didto kay nibalik  sila dinhi sa Sugbu ug dinhi na nipadayon og tungha.

Asoy pa niya, samtang maglakaw padulong og pauli sa tunghaan, kanunay siyang mohapit sa usa ka parlor ug maniid unsaon pagtupi.

“Ingnon ko sa bayot nga tigtupi—sulod diri bayot gamay. Adto raman ko sa gawas magtan-aw pirme.”

Inig abot sa ilaha, praktisan niya iyahang mga manghod--iyahang panupihan hangtod nga sa sige og bansay hingpit siyang nakat-on. Pagkahibalo sa ilahang mga silingan, na sila magpatupi kaniya. Si Wilson ang magbantay sa iyahang mga manghod sanglit nagtrabaho man iyahang inahan didto Manila isip katabang. Nakakita og katipon iyahang inahan ug nakaanak og tulo.

Sa high school, naundang siya sa first year pa lamang, sanglit  wala na siya pasudla kay nawagtang  iyang ID, human gisulod og kawatan ang ilang balay. Lakip sa nakuha mao ang iyang gamit sa pagpanupi.

Naundang gyud siya pagtugha hinungdan nga nibyahe siya didto sa Manila ug nagtrabaho isip barbero sa gipanag-iyang salon sa ilahang silingan. Nagpuyo siya sa boarding house sa iyahang amo.

Giasoy ni Wilson nga ang iyahang sweldo kaniadto  magdepende pila ka ulo ang iyahang matupihan. Matag dawat niya kada buwan, iyaha kining bahin-bahinon.

“Ang katunga kay ipadala nako ni mama ug ang katunga kay akoa pa gyud tungaon para sa akoang gikinahanglan especially sa hygiene ug ang laing katunga kay akoang tigumon,” niya pa. Sa pagpanarbaho niya didto nakasinati siya og diskriminasyon gikan sa mga kustomer. Wala’y mosalig kaniya kay lagi bata pa man kaayo siya unya wala pa gyud siya nakahuman og high school.

“I-underestimate ka kay elementary ra ka kutob,” butyag pa niya.

Gumikan niini, nipauli siya sa Cebu aron mopadayon og tungha. Gawas sa tinigom nga sweldo, bitbit niya pag-uli ang P14,000 nga iyahang tinipigan gikan sa mga tip sa kustomer.Usa ra siya katuig didto.

Nagtungha siya sa Lipata Night High School sa Minglanilla matag gabii, ug sa buntag nagtrabaho siya sa usa ka parlor.

“Dinhi na nagsugod ang journey nga kinahanglan gyud diay mahuman ka kay wala’y laing motabang nimo, maningkamot lang gyud ka.”

Gawas niana, nag-sideline sab siya og make up ug moapil og Ms. Gay aron makakwarta. Nakatabang kini sa panggasto sa pagpatungha sa iyahang mga manghod.

Tungod sa pagpaningkamot nigradwar gyud siya isip second honorable mention sa high school.

Nipadayon siya sa Cebu Normal University ug nikuha sa kursong AB-English. Niining panahona niundang na siya sa parlor ug matag bakante na lang siya manupi.

“Nailhan man sad ko nga manupi so daghan magpatupi nako nga mga maestro so maka-income rako.”

Nagtrabaho sab siya isip student assistant sa dean’s office sa College of Arts and Sciences diin magkawat-kawat siya og tuon.

Gipaningkamotan gyud ni Wilson nga mamaniho niya og tarong iyahang oras.

“Matulog ko sa una kay tag-alas 2 na.”

Gihimong inspirasyon kaniadto mao ang iyahang mga manghod kinsa iyahang gigastohan sa pagtungha. Miangkon sab siya nga niabot  ang panahon nga kaundangon na siya og eskwela ug sigurohon nalang ang mga manghod sa pagpatungha.

“Mo-give up na unta ko but gi-set na nako sa akoang mind nga kinsa naman ang motabang nila. Naa didto ang courage nako to fight that problem.”

Nipaso gyud si Wilson niadtong tuig 2003 diin nakadawat siya og Presidential Citation Award human nakadaog sa hair color competition sa national level.

Unya, nanimpad siya didto sa Dubai isip barbero

“Akong prinsipyo gyud ato, kinahanglan ko molarga kay para nako dili enough ang akong profession to feed my family,” angkon niya.

Tulo lang siya ka bulan didto ug didto  na sa Manila nagtrabaho sa usa ka salon samtang nagkuha og training sa Classic School of Cosmetology.

Pagkatapos sa training nangaplay siya sa usa ka salon sa Bahrain ug palaran nga nadawat.

“Grabe ang struggles,buhatan ka’g estorya sa kaubang mga Pinoy. Mosukol gyud ka, dili ka dapat magpaitoy-itoy.”

Sa duha ka tuig niya nga pagpanarbaho sa Bahrain kay nakat-on siya unsaon pagpakaisog.

“That’s where I learned how to be strong as individual when you go abroad.”

Nipahuway kadiyot si Wilson dinhi sa nasud ug nibalik na sab pagpanimpalad sa nagkalain-laing lugar sama sa Qatar, Hongkong, ug China. Hangtod nga nakahukom siya nga mouli na lang dinhi aron motungha og masteral ug mo-experience og duha ka tuig sa pagtudlo aron madawat siya sa abroad isip magtutudlo. Nagtungha siya sa iyahang Masters of Arts in Literature  sa CNU. Samtang nagtungha nangaplay siya isip part-time instructor sa Cebu Technological University ug palaran nga nasulod sa institusyon niadtong 2008.

Nahuman si Wilson sa iyahang masteral niadtong tuig 2010 hinungdan nga nahimo siyang regular faculty sa maong unibersidad. Wala na nadayon ang plano niining mangaplay sa gawas isip magtutudlo.

Sulod sa upat ka tuig nahuman sab ni Wilson ang iyahang Doctor of Arts in Literature and Communication degree sa CNU.

Bisan nga nagtudlo na siya, wala gihapon nawala ang iyahang hilig sa pagpanupi. Gani, niadtong 2011 nagtukod siya og parlor nga ginganlan niyang Wilson Salon apan wala nagdugay ug nasira ra sab.

Kasamtangan nga nagtungha si Wilson sa ikaduhang doctoral ubos sa CHED Scholarship. Siya ang Chairman sa Production ug Document controller sa ISO sa CTU-CAS. Pangandoy niya nga magtukod og kan-anan busa niapil siya sa grupong I-Phil Cooperative aron matabangan siya sa pinansyal nga gastohan puhon.

“Ang intension gyud is to help poor people. The cooperative will help you to establish your business.”

Gikan sa pagkabarbero, nabalhin ang pokus niya karon sa pagtudlo.

“Teaching is not just noble profession but it is proliferating,” paambit pa niya.

Pangandoy niya nga magbalik na iyahang mga ginikanan. Bisan nga buwag sila, gisuportahan gihapon niya kini. Nakapahuman siya sa uban niyang mga manghod ug nakapatukod siya og duha ka balay tungod sa iyahang paningkamot.

Sa tanan nga giagian nga problema, kini ra gyud ang giisip nga sekreto ni Wilson maong nakalahutay siya:“Kung naa kay problema, you have to internalize, analyze, and evaluate each problem. After evaluating this problem, provide solution.”