Ang alaala ng maitim na butas ng ilong

MAY nabili akong gasera (gas lamp) sa ukay-ukay. Cute ito kaya binili ko. May bumalik sa aking alaala.

Noong bata pa ako, may ilan pa ring matatandang kapitbahay ang natatakot magpakabit ng kuryente. Isa na dito si Lola Miling. Hindi namin siya kaanu-ano pero Lola ang tawag ko sa kanya. Isa siyang biyuda na may isang anak. Marami siyang pera pero wala silang kuryente. Kapag daw may kuryente, malaki ang posibilidad na magkasunog.

Nang mag-away ang aking ama at kanyang kapatid, pinalayas kami sa kanilang ancestral house kung saan sama-sama kaming naninirahan. Bunso ang aking ama kaya kaya-kayanan siya ng kanyang ate.

May pinauupahang maliit na kuwarto si Lola Miling pero dahil walang kuryente, ito ay nanatiling bakante. Doon kami napilitang tumira dahil iyon lang ang available na room for rent nang mga sandaling kailangang-kailangan namin ang masisilungan.

Mabait si Lola Miling. Minurahan lang niya ang upa sa kuwarto. Una, dahil wala silang kuryente. Pangalawa, naaawa siya sa amin. Gasera ang gamit naming pang-ilaw. Ang gasera ay nagdudulot ng maitim na usok. Noong panahong iyon ay isang pulis ang aking ama sa aming munisipalidad. Kapag ang duty niya ay alas dose ng gabi hanggang umaga, dumarating si Tatay sa police station, na walang kamalay-malay na nangi-ngitim ang butas ng kanyang ilong. Malalaman lang niya ang katawa-tawa niyang hitsura kapag naghahagalpakan na nang tawa ang mga kasamahan niyang pulis. Para raw nangingitim na tambutso ng jeep.

Sa umaga, pagbili ng aking ina ng pandesal sa bakery, biglang may magtatanong sa kanya:

“Ano bagang nangyari d’yan sa butas ng ilong mo?”

Kakapain ni Nanay ang butas gamit ang hintuturo, saka titingnan ang dulo na may dumikit na kulay itim. Ihit sa katatawa ang aking ina matapos ma-realize kung ano ang nangyari sa kanyang butas ng ilong. Magdamag na may ningas ang gasera dahil sa kapatid ko na sanggol pa lang noon.

Nakatagal kami ng isang taon sa isang bahay na walang kuryente. Kapag naiisip ko ang paupahang kuwarto ni Lola Miling, ang naaalaala ko ay ang komedya sa likod ng maiitim na butas ng aming ilong, hindi ang kadiliman ng aming tahanan tuwing sasapit ang gabi.