Lamiang Timpla sa Kalampusan

CEBU, Philippines – Maanindot palandungon nga ang kalampusan nga napupo sa bantugan na karon nga Rico’s Lechon sa Sugbo, bunga sa paningkamot ug panimpad, binuligan sa gasa sa Kahitas-an. Walay manglechonay sa pamilya ni Enrico “Rico” Dionson, apan nirisgo siya niini sa pamasin nga makakuwarta kaniadto. Dili siya makamaong mulitson, apan nag-eksperimento siya hangtud nga nakuha niya ang timpla nga gihangop sa publiko sukad kaniadto hangtud karon.

Ikalima sa walo ka managsuon si Rico. Labandera ang iyahang inahan ug panday iyang amahan apan dili permanente nga adunay trabahuon. Mahiligon gyud ang iyang amahan og buwang sa manok hinungdan nga naliwat siya niini. Pagtapos niya og elementarya, wala gilayon siya nakatekang og high school sanglit wala nay ikagasto ang iyang pamilya gumikan kay nasakit sab ang iyang amahan. Busa, nanarbaho una siya. Nasulod siya isip construction worker, namaligya og suka sa Colon, baligya og puto ug paghimo og tadtaran aron ibaligya.

“Basa kaayo akong t-shirt sa una nga magpas-an ko’g duha ka container (nga suka), akong isuroy sa Colon,” hinumdom pa niya ngadto sa Banat News Tingusbawan.

 “Hilak ko sa una oy, kay wala’y nahalin sa gihatod namong tadtaran. Kay walay halin, wala sab me pagkaon ug para palit tambal  ni papa,”dugang niya.

Sa ngadto-ngadto nakatungha ug nakatapos ra gayud siya og high school. Sa college, gigastuhan siya sa iyang igsuon ug nikuha siya og mechanical engineering. Apan kutob ra siya sa ikaduhang ang-ang sanglit naminyo man ang iyang igsuon. Pag-undang og tungha sa kolehiyo, nakatrabaho siya sa duha ka kompaniya sa hamubong higayon. Niadtong tuig 1986, naminyo siya sa edad nga 26 anyos. Wala siya’y trabaho-- tari og manok ra iyang kapangwartahan. Nahimo siyang “kristo” sa buwangan. Sigon pa niya, malipay na siya kon makakuwarta na siya og P70 kay makapalit na siya og isda ug bugas niini. Hubakon ang iyang amahan ug siya maoy maghatagan og ipalit og  tambal niini. Usa ka adlaw niana, sa dayon na niyang lakaw, nipasidaan ang iyang papa, nga mangayo kini og ipalit og tambal kaniya. Dili niya malimtan kadtong maong adlaw sanglit nakonsensya siya sa nahitabo. “One time nakakwarta ko og P60 pero akong gisugal kay nanghinaot nga modaug apan napildi man hinuon,” niya pa. Naghilak matod pa siya sa tago human siya gipangutana sa iyahang amahan kon nakakuwarta ba siya. Iyang gilimdan ang iyang papa, samtang siya nakonsesya nganong iya pa gyung gipusta ang P60.

Sinugdanan sa Rico’s

Unya nihinay ang kita niya sa buwangan. Usa ka adlaw niana samtang naglingkod-lingkod ilawom sa punoan sa nangka atubangan sa ilang balay, kalit siyang nakahunahuna nga musuway pagbaligya og lechon. Busa, samtang magkristo siya sa buwangan, mag-apod-apod sab siya og calling card sa mga tua didto. Una niyang customer niya pa ang usa ka negosyante nga nangutana gyud niya kon lami ba ang iyang lechon. Nitando siya, bisan pa og wala gyuy nakatilaw kay wala pa man siya’y halin. Ug ni order gyud ang maong negosyante. Pagka sunod nilang kita, nireklamo matud pa ang negosyante kay parat ang iyang lechon. Hinungdan nga iya kining giilisan ug wala na pabayra ang maong negosyante. Apan nireklamo lang gihapon ang negosyante, kay niining higayona, tab-ang na sab matud pa ang lechon. Suma pa ni Rico, nilungtad og tulo ka bulan usa pa niya nakuha ang hustong templa sa iyang lechon. Siya gyud mismo ang mutimpla ug mutuyok matud pa sa lechon kaniadto. Siya sab ang mu-deliver.

 “Mag study lang gyud, obserbar lang ko, kon naay mang-invite, moadto gyud ko aron motilaw sa lechon,” paambit pa niya.

Wala siya’y puhunan nga gihuptan. Ang iyang gibuhat mao nga mangutang siya og baboy, unya bayran niya kon mahalin na ang iyang gi-lechon. Sa hinay-hinay nagkalami iyahang lechon ug nagkadaghan ang orders.

Aduna’y tulo ka mga anak si Rico. Mapasigarbuhon niya nga gibutyag nga iya gyud kining napahuman og eskwela tungod sa iyang negosyo.

Pagsulbong sa Rico’s

Dihang dili na niya mabangbang ang order ug daghan na sab ang nihangyo nga mupalit og kinilo, nihukom siya nga hingpit na nga mubukas og restaurant. Nitabang na sab pagdumala ang iyang mga anak sa iyang negosyo. Giisip ni Rico nga labing dako nga hinungdan nganong hingpit gayud siya nga nisulbong sa maong negosyo mao kadtong gipaadto siya sa Malacañang atol sa administrasyon ni kanhi presidente Joseph Estrada. Duha ka mga iladong manglechonay dinhi sa Sugbo ang iyang gikatigi busa wala na kaayo siya magdahom nga siya maoy makuha. Apan duha ka adlaw ang nilabay, ang iyang higala nga si Jojo Uy nga maoy nagtabang gyud niya, nipahibawo sa maayong balita. Singkwenta ka lechon ang iyang giluto didto sa Malacañang alang sa birthday celebration sa kanhi presidente. Giisip ni Rico nga labing dako nga pagsuway sa iyang negosyo katong higayon nga nagbagyo ug wala siya makakita og baboy nga ma-lechon, bisan og nahadiin-diin na siya og pangita. Nakahunahuna matud pa siya nga maghikog kay maikog na siya mubalibad sa 45 ka order nga na-book nang daan usa ka bulan na ang nilabay. Labihan niyang ampo, ug gidungog siya sa Kahitas-an kay may nahibalag siya nga mamaligyaay og baboy nga taga Negros. Ang problema lang kay mangayo og mahal nga bayad ang operator sa pumpboat nga maoy mukarga sa 47 ka baboy gikan sa Negros paingon sa Barili. Apan nalampusan gayud niya kini.

 Sa nakab-ot nga kalamposan karon, pabiling mapaubsanon ug matibangon si Rico, agi na sab og pagpasalamat sa mga grasya nga iyang nadawat.

“Akong mga silingan, ako naman na giingnan nga kon mangayo mo’g tabang, pukawa gyud ko ninyo.”

Baruganan niya mao ang pagtan-aw og utang kabubut-on ngadto sa mga tawo nga nakatabang niya. “Ang utang buot, di gyud na nimo mabayran og kwarta, maong wala gyud ko nibiya sa una nakong supplier sa baboy kay sa una pa naglisud pako kay naa man na sila, wa ko biya-i,” bulawanon  niyang mga pulong. Niya pa, dili siya buot nga masuko ang Ginoo ngadto kaniya ug pahinumdoman siya kon unsa siya ka uyamot sa una ug bawion ang unsa ang naa niya karon.

Dakong Pasidungog

Dili ikalimod nga taas na kaayo og naabot si Rico. Gani, niining bag-o lang, nalangkat sa Rico’s Lechon ang  Silver Award gikan sa Asia Pacific Stevies Awards ubos sa Innovation in Media Relations category. Gipasidunggan ang ilahang nationwide campaign nga #DaBestGyud. Sila ang nag-inusarang Cebuano firm nga nahatagan sa maong pasidungog didto sa Japan. Gumikan kini sa positibong feedback sa ilang mga customers kabahin sa ilang lamiang mga pagkaon ug maayong serbisyo.

Ug aduna nay tulo ka branch ang Rico’s nga nahimutang sa Mabolo, Mactan ug Escario, samtang nagplano usab sila nga  magtukod sa Cebu south. Gikan sa pag-apod-apod og calling cards aron adunay mu-order, karon makahimo na sila og 100 ngadto sa 150 ka lechon sa ordinaryo nga mga adlaw.

Panapos niya nga mensahe: “Katong mga kaigsuonan nga gusto mosulod sa negosyo, dapat mag-ampo gyud ka sa Ginoo, nga buligan ka’s imong negosyo. Dapat matinud-anon ka, dili ka bintahoso, dili ka tikasan. Dapat limpyo ug hands on pud ka sa imong negosyo. Labaw sa tanan, dili gyud ka makalimot og tabang sa mga tawo nga nanginahanglan.”